Хүний Эрхийн Үндэсний Комиссоос хилийн мэрэгжлийн хяналтын алба хаагчдын хөдөлмөрлөх эрхийн асуудалд судалгаа явуулжээ. Судалгаагаар 8000 гаруй км үргэлжлэх хилийн бүсийн дагуу 100 орчим хилийн мэргэжлийн байгууллага үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд тэдгээрт ажиллаж амьдардаг хилийн мэргэжлийн хяналтын алба хаагчдын нэг нь ч өөрийн гэсэн ажиллаж, амьдрах байр, орон сууцгүй байгааг тогтоожээ.
Энэ талаар ХЭҮК-ийн гишүүн П.Оюунчимэг:
Монгол улсын хил дархан байх ёстой гэж хуулиндаа тусгачихаад түүнийг хамгаалж байгаа алба хаагчид нь ажлаа тав тухтай явуулах ямар ч орчин нөхцөл, бүрдүүлээгүй байна. Үйл ажиллагаагаа явуулах бага хэрэгсэл ч байхгүй байна.
Нэг үгээр тэд төрд өргөсөн тангарагийнхаа төлөө өөрийгөө золиосолж амьдарч байна.
Тухайлбал, Булганы Ярантын боомт дээр зуны 30-40 хэмийн халуунд, мэргэжлийн байргүйгээр дэргэдэх хүн нь харагдахгүй шахам шумуулан дунд тэд ажиллаж, амьдарч байна.
Хилээр орж, гарч байгаа хориотой бараа бүтээгдэхүүнийг шалгаж, таних багаж хэрэгсэл ч алга. Тэр байтугай дүрэмт хувцасаар ч хангахгүй байна.
Хил дээр ажиллаж байгаа алба хаагчид төрд ажилласныхаа төлөө дүрэмт хувцсаа өөрсдийн мөнгөөр худалдаж авч байна.
Уг нь бол төр төвд ажиллаж байгаа хүмүүсээсээ хил дээр ажиллаж байгаа, монгол улсынхаа дархан хилийг сахин хамгаалж байгаа хмүүүстээ хоёр дахин илүү анхаарал хандуулах ёстой юм. Гэвч энэ байдал эсэргээрээ. Зэрэг дэв олгохгүй, хилийн нэмэгдэл ч байхгүй.
Зарим мэргэжилтнүүд бүр 20-40 км газарт ажилдаа ирж очихдоо өөрийнхөө унаа, уналгаар явдаг байх жишээний.
Замын-Үүдийн Мэргэжлийн Хяналт дээр жишээ болгож ярихад,
400 гаруй төрлийн бодисын шинжилгээ хийх шаардлагатай боловч 60-70% шинжлээд үлдсэнийг нь шинжилж чадахгүй байна. Учир нь,
1-рт, хортой хоргүйг таних урвалж нь хүртээмжгүй
2-рт, мэргэжилтэн дутуу
3-рт, техник, технологи дутуу
4-рт, ажиллах мэргэжлийн байр, орон сууцгүйгээс болж хугацаа алдаж байна. Энэ мэт маш олон хөдөлмөрлөх эрхийн зөрчил хил дээр гарч байна. Энэ бүхнийг энэ сарын 30-нд УИХ-д зөвлөмж болгон хүргүүлэх гэж байна.
С.ШҮРЭНЧИМЭГ
