Фаяо мужийн Док Хатай дүүрэг дэх Там Тепнимит сүм нь зуу гаруй тогос багтах хашаатай Тайландын зэрлэг тогосуудыг үзэх газар гэдгээрээ алдартай.
Там Тепнимит сүмийн хамба лам Срипрай Кхема Бхирато тогос бол аймгийн эргэн тойронд байдаг шувуу гэж хэлсэн Өмнө нь эдгээр тогосууд тус хорооллыг тойроод хоол хүнс хайж, заримдаа хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнд хохирол учруулдаг байсан.
Ийнхүү сүм хийд хоол идэхээр ирдэг тогос шувуудаар дүүрчээ. Хуай Лан дүүргийн оршин суугч Сомбан Панжүрээ хамба лам тэднийг асран хамгаалж эхэлснээс хойш нутгийн иргэд болон тогос шувуудын хоорондын зөрчил арилж байжээ. Тогос нь аялал жуулчлалын хөгжилд хүргэсний дараа нутгийн иргэд тэднийг хамгаалж эхэлсэн.
Фаяогийн их сургуулийн судалгаагаар Тайландын болон олон улсын зэрлэг ан амьтдыг хамгаалах хууль тогтоомжийн дагуу Тайландын ногоон тогос одоогийн байдлаар тус мужид хамгийн багадаа 4000 нь оршин суудаг байна.
Өмнө нь тогос орон нутгийн хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнийг иддэг байсан тул хүмүүс болон тогос шувуудын хооронд зөрчилдөөн гарсан. Харин эдүгээ хамба лам тэднийг асарч, энэ сүмд амьдрах болсон.
Энэ нутагт тогосууд маш удаан амьдарч байна. Гэвч хоол хүнс хүрэлцэхгүй байсан тул тийм ч олон байсангүй. Хэрэв би тэжээхгүй бол тэд доошоо бууж, нутгийн тариаланд хүндрэл учруулах байсан.
Энэ сүмд тогос амьдардаг нь тэднийг хамгаалахтай адил юм. Зөрчилдөөн арилсан. Хүмүүс тэднийг халамжлахад тусалж эхэлсэн. Зарим нь илүү ойлгодог болсон. Тогос бол ер бусын амьтан юм шиг санагддаг. Хамба лам тэднийг энд амьдруулахыг зөвшөөрсөн тул нутгийн иргэд түүнийг дэмждэг.
Манай сүм тогосыг энд байлгахын тулд бүх хоолны зардлыг хариуцдаг. Заримдаа нутгийнхан бас өгдөг. Гэхдээ заримдаа илүү их мөнгө хэрэгтэй болдог. Өмнө нь жуулчид тэднийг үзэхээр ирдэг байсан. Олон жуулчин ирэхэд ачаагаа хөнгөлөхөд надад их тус болсон. Харин одоо Ковид тахлын улмаас нам гүм болов.
