Шинжээчдийн үзэж байгаагаар хориг арга хэмжээ нь Европ, Оросын бүтцийн байгууллагуудын тогтоосон харилцаа холбоо, харилцан үйлчлэлийн тогтсон хэлбэрийг зөрчиж байна. ЕХ-ны банкуудад тулгарч буй хүндрэлүүд нь Оросын түншүүдээс төлбөр хийх боломжгүй, Орост ашигтай бизнесээ алдаж, түүхий эдийн үнийн өсөлт, дараа нь инфляци огцом хурдассан зэргээс үүдэлтэй. Барууны зарим шинжээч Европын банкуудыг ч мөн адил аврах шаардлага гарахыг үгүйсгэхгүй байна. Энэ талаар "Известия"-д Оксана Белкинагийн бичсэнийг орчуулан хүргэж байна.
Хэрхэн төлөх вэ
Фото: Global Look Press/Lena Klimkeit
Барууныхан дахин олон шинэ хориг арга хэмжээ авснаар Оросын санхүүгийн байгууллагуудын ажлыг ноцтойгоор хүндрүүлэхийг хүссэн. Гэхдээ Европын холбооны банкууд хязгаарлалтын үр нөлөөг бас мэдрэнэ. Гол нь зах зээлүүд хоорондоо уялдаа холбоотой байдаг бөгөөд хориг арга хэмжээний сөрөг нөлөө эргээд зайлшгүй мэдрэгдэх болно. Гуравдугаар сарын эхээр тэргүүлэгч рейтингийн агентлагуудын нэг Fitch-ийн шинжээчид Оросын эсрэг хориг арга хэмжээ авсны дараа Европын томоохон банкуудын эрсдэл эрс нэмэгдсэнийг анхааруулсан. Нэг талаас тэд хязгаарлалтыг дагаж мөрдөх, нөгөө талаас аюулгүй ажиллагаа явуулах шаардлагатай байна.
Fitch-ийн үзэж байгаагаар Европын банкуудын гол эрсдэл нь корпорацийн болон хөрөнгө оруулалтын банкны үйл ажиллагаа, хөрөнгө оруулалтын багцтай холбоотой юм. Гол нь хориг арга хэмжээнд өртсөн Оросын түншүүдийн зээлийн чанар эрс муудаж магадгүй. Түүнчлэн, эсрэг талууд гадаадын зээлдүүлэгчид төлөх өрөө төлөх, үнэт цаасны арилжаа хийхэд хүндрэлтэй болно.
Fitch болон Олон улсын төлбөр тооцооны банкны мэдээлснээр 2021 оны III улирлын эцсийн байдлаар Баруун Европын банкуудын Оросын түншүүдийн үүрэг хариуцлагын хэмжээ ойролцоогоор 91 тэрбум доллар байна. Үүний зэрэгцээ, энэ хэмжээний 41 тэрбум орчим доллар нь үндэсний мөнгөн тэмдэгт дэх байр суурь эзэлдэг бөгөөд ихэнх нь Баруун Европын томоохон банкуудын Оросын охин компаниудын эрсдэлтэй холбоотой юм. Fitch-ийн шинжээчдийн үзэж байгаагаар Францын банкны групп Societe Generale болон Италийн UniCredit Орост хамгийн их хөрөнгөтэй байна. Төв банкны активын эсрэг хориг арга хэмжээ авч, Оросын зохицуулагчын авсан хариу арга хэмжээ нь Оросын компаниуд хүлээсэн үүргээ яг яаж төлөх вэ гэсэн асуултыг төрүүлж байна гэж “КСП Капитал” компанийн шинжээч Михаил Беспалов тайлбарлав.
Зээлийн эрсдэл, бизнесийн алдагдал
Европын томоохон тоглогчдын хувьд Орост үзүүлэх зээлийн эрсдэл хэр их байгаа талаар бүрэн мэдээлэл хараахан гараагүй байгааг шинжээчид онцолж байна. Швейцарийн Credit Suisse болон UBS банкууд Орост үзүүлэх зээлийн эрсдэлээ 914 сая ам.доллар гэж тооцоолжээ.
"Европын банкууд эрсдэлээ хэлж эхэлсэн. Тэр дундаа Орос дахь орон нутгийн банкны нэгжүүдийн дансны үнэ цэнийг илчилж эхэлсэн. Хамгийн муугаар бодоход ОХУ-ын эрх баригчид булаан авах эсвэл эдийн засгийн хориг арга хэмжээг зөрчсөн гэж буруутгаж, банкууд өөрсдөө хаагдаж болно" гэж “Борселл” компанийн дэд ерөнхийлөгч Ольга Веретенников онцолжээ. Түүний хэлснээр, эдгээр тоо нь сүрдмээр харагдахгүй байгаа ч шинэ хориг арга хэмжээнүүдтэй холбоотойгоор ЕХ-ны банкны системийн байдалд нөлөөлөх хоёрдугаар зэргийн үр дагавар гарч болзошгүй юм.
“ОХУ-ын санхүүгийн салбарыг хамарсан хориг арга хэмжээ нь Европ, Оросын бүтэц хоорондын тогтсон харилцаа, харилцан үйлчлэлийн тогтсон форматыг зөрчиж байна. Европын банкууд Оросын санхүүгийн салбарт өөрсдийн төлөөлөлтэй байдаг. Эдгээр нь ОХУ-ын хууль тогтоомжийн дагуу ОХУ-д бүртгэлтэй, үйл ажиллагаа явуулдаг, өөрийн гэсэн бизнесийн бүтэцтэй тусдаа хуулийн этгээдүүд юм. Оросын охин компаниуд Европоос гарах нь эхлээд Европын санхүүгийн байгууллагуудад үйлчлүүлэгчдийн урсгалыг бий болгоно. Гэвч ирээдүйд хоригийн улмаас тэд ч гэсэн шаардлагатай үйл ажиллагааны жагсаалтыг хийх боломжгүй болно" гэж Синержи их сургуулийн банкны тэнхимийн ахлах багш Дмитрий Ферапонтов хэлэв.
Түүхий эд, инфляци
Фото: РИА Новости/Александр Кондратюк
АНУ Оросын эрчим хүчний нөөцөөс татгалзаж, Европын комиссын санал болгож буй ОХУ-аас байгалийн хийн худалдан авалтыг бууруулах төлөвлөгөө ч сайн зүйлд хүргэхгүй. Ийм үйлдэл нь зөвхөн түүхий эдийн үнийн хэлбэлзлийг нэмэгдүүлдэг. ОХУ-д ихээхэн хувийг эзэлдэг металл болон бусад түүхий эдийн үнийн өсөлт нь бараа бүтээгдэхүүнтэй холбоотой үнэт цаасны эрсдэлгүй байр суурьтай банкуудад сөргөөр нөлөөлж болзошгүй юм. Түүнчлэн түүхий эдийн үнийн өсөлт, нийлүүлэлтэд гарч болзошгүй тасалдал нь эцсийн дүндээ евро бүсийн хэрэглэгчдийн инфляцийг өсгөхөд хүргэнэ. Хамгийн муугаар бодоход инфляци маш их хурдасч, Европын хэд хэдэн оронд эдийн засгийн уналтыг өдөөж магадгүй юм. “Энэ нь зөвхөн хувь хүмүүс болон корпорациудын (тэдний зардал огцом өсөж байна) хэрэглэгчдийн эрэлтийг сулруулж, зээл олголт удааширч, чанаргүй зээлийг нэмэгдүүлэхэд хүргэнэ. Зөвхөн эрчим хүчний зардал өндөр байгаагаас бус, хөдөлмөрийн зардал өндөр байгаагаас болж тэдний өртөг огцом өсч байна. Энэ нь банкны салбарын санхүүгийн байдал, активын чанар муудах шууд зам юм” гэж Ольга Веретенникова онцолжээ.
Бүр дордож магадгүй
Фото: Global Look Press/Artur Widak
ОХУ-ын эсрэг авсан хориг арга хэмжээгээ сунгавал Европын зээлийн байгууллагууд асуудалтай тулгарна гэж Европын Төв банк нэгдүгээр сарын сүүлчээр анхааруулсан. Зохицуулагч хориг арга хэмжээний гол нөлөөг Европын банкуудын хөрөнгө оруулалтын банкны үйл ажиллагаатай холбон тайлбарлав. Нэмэлтээр зээлийн эрсдэл, рублийн уналтаас үүдэлтэй санхүүгийн үр дагавар, маргаантай царцаасан хөрөнгөтэй холбоотой болзошгүй нэхэмжлэл, Оросын хоригт хамрагдсан банкуудаар дамжуулан Оросын эсрэг талууд руу мөнгө шилжүүлэх хүсэлтэй үйлчлүүлэгчдэд зориулсан төлбөрийг боловсруулахад хүндрэлтэй болно. Эцэст нь, ялангуяа Орост байрладаг банк, бизнес эрхлэгчдэд хариу арга хэмжээ авах аюул заналхийлж байна.
Барууны хэд хэдэн шинжээчид ЕХ-ны хориг арга хэмжээний үр дагаврыг урьдчилан таамаглах аргагүй. Ялангуяа газрын тос, байгалийн хийн үнэ цаашид өссөөр байвал Европын банкуудыг аврах шаардлагатай болно гэж үзэж байна.
Goldmoney Holding-ийн шинжээчид тайландаа онцлон тэмдэглэснээр, ОХУ-ын эдийн засаг харьцангуй эрүүл, тогтвортой байгаа тул эдийн засгийн үүднээс сул дорой гэж үзэх нь алдаа юм гэжээ. Орлогын татвар 13%, бизнесийн зохицуулалт бага, улсын салбарын өр 20% хүрэхгүй байна.
Нэмж дурдахад, 2014 онд Орос улс олон улсын нөөцөө төрөлжүүлж, ам.долларын хэмжээг бууруулж, евро, юань, алт дахь хувиа нэмэгдүүлсэн. Найман жилийн дараа алтны ханш доллар, еврогоор 60, 73 хувиар тус тус өссөн нь Төв банкны бодлого үр дүнтэй байгааг илтгэж байна.
Эх сурвалж: З.БАТЦЭЦЭГ, Зууны мэдээ сонин, www.iz.ru
