Өөрчлөлтийг хүчээр хийх нь эрэмдэг болгоход хүргэдэг гэдгийг судлаачид хэлдэг. Энэ бол улирал солигдохтой ижил. Улирлыг хэн ч дураараа сольж чаддаггүй. Өөрчлөлт могойн арьс гуужих мэт огт хөндүүргүй явагдах нь зүй тогтол гэж үздэг. Тэгвэл Монголд өөрчлөлтийг зүй тогтлоос холуур, хөндүүр хийх нь давамгайлж байна.
"Авто худалдааны цогцолбор" руу автомашины бүх захыг нүүлгэнэ гэдэг шийдвэр бол ийм л хандлагын тод илэрхийлэл. Шийдвэр бүр амьдралаас ургасан байх шаардлагатай. Амьдралаас ургаж байж сая хүлээн зөвшөөрөгдөнө. Тэгвэл яагаад энэ шийдвэр өнөө хүртэл хэрэгжихгүй байна вэ? Яагаад иргэд эсэргүүцсээр байна вэ? гэдгийг эрх баригчид тунгаах л ёстой. Шийдвэр бүр зөв байх албагүй. Шийдвэр гаргахын өмнө хэн хэнийхээ эрх ашгийг дээдлэх гэж ардчилсан, хүнлэг нийгмийн нэгэн үзүүлэлт бий. Энэ үзүүлэлт зөрчигдсөн юм биш үү.
Нэг жишээ татъя. Би худалдаачин биш. Гэхдээ л Бээжин орох бүртээ ЭСЯ-ны дэргэд орших Гон Конг худалдааны захаар орох дуртай байсан. Тэр зах манай Да хүрээ зах маягийн л нөхцөлд оршдог байсан. Гэрэл цахилгаангүй, хүйтэн нойтон, орчин үеийн 00 байхгүй, агуулах савгүй гээд асуудалтай байсан. Энэ газрыг улс нь авсан. Худалдаачидтай нэг бүрчлэн гэрээ байгуулсан.
Шинээр баригдах худалдааны том цогцолбортоо худалдаачин бүрт талбай гаргаж өгсөн. Худалдаачид нь ч хөрөнгө оруулсан. Худалдааны үйл ажиллагааг нь тасалдуулахгүйн тулд дэргэд нь худалдааны түр талбай гаргаж өгсөн. Худалдан авагч, худалдагч, төр засаг гээд 3 тал гурвуулаа л хожсон. Одоо тэнд гэрэл, дулаан, 00, тохилог орчин бий болсон. Маш том худалдааны төв болтлоо тэлсэн. Улс нь ч, иргэд нь ч, үйлчлүүлэгч нь хожсон. Энэ бол Хятадын нөгөө яриад байгаа "Чи ч хож, би ч хожьё, хамтдаа хожьё" бодлого харагдаж байна.
Харин манайд "Би л хожьё" , " Чи яах нь чиний хэрэг" гэдэг зарчим үйлчлэхтэй адил сонсогдож байна. Би машины худалдаачин биш. Гэхдээ л шийдвэр хүчээр тулгасан байж болохгүй гэдэг зарчмыг би баримтална.
Нийтлэлч Ц.ЭНХБАТ
