БНСУ-д хууль бусаар ажиллаж, амьдарч байгаа манай иргэдийг албадан гаргах болсон талаар тус улсын Гадаадын харъяатын асуудал эрхэлсэн газраас мэдэгдсэн байна. Энэ тухай мэдээлэл өнгөрсөн долоо хоногт цацагдлаа. Уламжлал ёсоор БНСУ-д хараар ажиллаж, амьдарч буй манайхныг сайн дураараа нутаг буц гэж ятгаж буй юм. Харин баривчилгааны үеэр монгол иргэдийг хууль бусаар ажиллуулж байсан нь илэрвэл компанийг 20 сая воноор торгож, дахин гадаадын иргэн ажиллуулах эрхийг нь хасна гэжээ.
Ийм явдал байсхийгээд болдог. Гэхдээ сүүлийн 3-4 жилд монголчууд эдийн засгийн хямралаас шалтгаалан олноороо БНСУ-ыг зорьж байхад тус улс харин ч ийм баривчилгааг бараг хийхээ болиод байсан юм. Үүнээс гадна БНСУ-д суугаа манай Элчин сайд Б.Ганболд ЭСЯ-ныхаа цахим хуудаст саяхан ярилцлагаа тавьж, мэдээлэл өгсөн байна. Тэрээр “…Монголоос БНСУ-ыг зорих иргэдийн тоо өдрөөс өдөрт өсч байна. Жил бүр 10 мянгаар нэмэгдэж байгаа гэсэн статистик тоон мэдээлэл байна. Хууль бусаар оршин сууж байгаа иргэдийн тоо ч сүүлийн жилүүдэд эрс нэмэгдсэн. Сүүлийн 3-4 жилийн байдлаар жилд 2000 иргэн харлаж байна. Энэ нь БНСУ-ыг зорих дараагийн иргэдэд ихээхэн саад болох хандлагатай байна. Сүүлийн үед БНСУ-ын виз мэдүүлэхэд их чанга, хүндрэлтэй болсон гэдэг асуудал яригдаж байгаа. Энэ нь хууль бусаар оршин сууж байгаа иргэдтэй шууд хамааралтай” гэж ярьжээ.
Гэхдээ үүнийг ажиглагчид, улс төр судлаачид арай өөрөөр харж байна. БНСУ-д хууль бусаар ажиллаж буй монголчуудыг баривчилж эхэлсэн нь Монгол Улсад өгч буй мессэж байж магад гэж байна. Сүүлийн хэдэн жилд онгоц онгоцоороо очицгоож элдэв ажил хийж хэдэн вон олж байгаа монголчуудыг БНСУ харж хянаж л байгаа. Бариад, ачаад нааш нь илгээе гэвэл тэндэхийн хэдэн хотын том, жижиг үйлдвэрүүдээр “талын нэг” тарсан монголчуудыг “цуглуулж” ядаад байх юу байхав. Хүсвэл хялбархан хийх ажил. Тиймээс хууль бусаар ажиллаж буй монголчуудыг “…Сайн дураараа нутаг буц. Эсвэл барьж аваад явуулчихна шүү” гэсэн нь БНСУ-аас Монгол Улсад өгч байгаа сануулга гэж ойлгож болох ажээ.
Учир юу гэвэл сүүлийн сар гаруйн хугацаанд Монгол Улсад Б.Хурц гэдэг “хаданд хальтардаггүй баатар” гарч ирсэн. ТЕГ-ын даргаар ажиллаж байсан энэ эрхэм БНСУ-д Элчин сайдаар явна гэж зүтгээд эхэлсэн юм. Түүнийг УИХ-аар хэлэлцэж эхлэхэд олон асуудал босч ирсэн. Харин өөрөө зарим гишүүний хууль бус үйлдэл, ингэхдээ Монгол Улсаас БНАСАУ-д зэвсэг нийлүүлсэн гэдэг асуудлыг ярьсан юм.
Үнэн хэрэгтээ улсад нь Элчин сайдаар очих хэлэлцүүлэгт орж байгаа хүн БНАСАУ-д зэвсэг нийлүүлсэн асуудлын талаар яриад сууж байгаа нь БНСУ-д таалагдахгүй. Хүнээр бол хамгийн эмзэг сэдвийг нь хөндөж байгаа юм. Тиймээс БНСУ Б.Хурцыг хүлээж авах уу. Түүгээр ч барахгүй Б.Хурцын асуудлыг УИХ-аар хэлэлцэж буй энэ үед дээрх маягаар хууль бусаар ажиллаж байгаа иргэдийг маань баривчилна гэж мэдэгдсэн нь “дипломат эсэргүүцэл” байж болохыг ажиглагчид хэлж байна.
Ийм маягаар эсэргүүцлээ илэрхийлэх явдал дэлхий нийтэд байдаг. Тухайлбал Дональд Трампыг АНУ-ын Ерөнхийлөгч болсны дараахан Тайванийн Ерөнхийлөгч Цай Инвэнь утсаар залгаж ярилцсан байдаг. БНХАУ Тайванийг өөрийн муж хэмээн үздэгээс Цай Инвэньтэй утсаар ярилцсан нь тун эмзэг асуудал болж хувирсан юм. Энэ явдалд БНХАУ-ын Гадаад хэргийн яам эсэргүүцэл илэрхийлсэн байдаг. Дэлхийн томоохон хэвлэлүүд, экспертүүд энэ талаар өөрсдийн өнцгөөр тайлбарлаж, тэр үедээ дэлхийн шуугиан болж байсан юм. Гэхдээ Дональд Трамп энэ талаар ам ангайсангүй. Харин Дональд Трамп Тайванийг чухалчлаагүй байлаа ч сонгуулийн кампанийнхаа үеэр Хятадад худалдааны хатуу арга хэмжээ авна гэж амласнаа хэрэгжүүлэх вий гэж Бээжин болгоомжилж байна. Гэхдээ Бээжингийн эсэргүүцэл харьцангуй тэвчсэн шинжтэй байна гэж тэр үед шинжээчид дүгнэсэн байдаг юм.
АНУ, Хятадын энэ явдал хэлбэрийн хувьд манайд болж буй үйл явдлаас шал өөр, хэтэрхий том юм. Гэвч гадаад бодлого, олон улсын харилцаа гэдэг улсын хүчтэй хүчгүйгээс буй нэгэнт л тусгаар улс бол “тоглоомын дүрэм” нэгтэй гэсэн үг. Товчхондоо, улсын дотоод явдал хэт задарвал гадаад бодлогоо хөндөх аюултай байдаг гэх энгийн ойлголт бий ажээ. Тиймээс Монголдоо “занхайсан” Б.Хурцыг БНСУ-ын тал хүлээн авахгүй байх магадлал өндөр байгаа юм.
Эх сурвалж : “Зууны мэдээ” сонин
