Өнгөрсөн долоо хоногт Хөвсгөл аймгийн хэд хэдэн суманд эсэргүүцлийн жагсаал, цуглаан өрнөж тус аймгийнхан багагүй бужигнаантай байгаа билээ. Энэ асуудалтай холбогдуулан бид “Уул уурхайгүй Хөвсгөл” ТББ-ын Удирдах зөвлөлийн гишүүн А.Мягмарсүрэнтэй ярилцлаа.
- Хөвсгөл аймагт “Аспайр майнинг” ХХК-ийн авто зам болон төмөр зам тавих төслийг Хөвсгөлчүүд эсэргүүцэж, хоёр, гурван ч суманд жагсаал, цуглаан боллоо. Та “Уул уурхайгүй Хөвсгөл” ТББ-аа төлөөлж тэнд очиж жагсаал, цуглаан зохион байгуулаад ирсэн байх. Чухам яагаад эсэргүүцээд байгаа талаараа тайлбарлаач ?
Жилийн өмнө нэг нэгнээ танихгүй хэсэг залуус цахим хуудаст нэгдэж “Уул уурхайгүй Хөвсгөл” ТББ-аа байгуулсан. Тэр цагаас хойш Хөвсгөл нутгаа онгон дагшнаар нь авч үлдэх гэж хичээн ажиллаж байна. Өнгөрсөн жил алдарт Эрчимийн нурууны ай сав газарт “Аспайр майнанг” компаний охин компани болох Блэк рок хууль бусаар лиценз авч ухах гэж байхад нь хууль ёсны шаардлага тавин Хөвсгөлийн залуус, орон нутгийн удирдлагуудтай нэгдэн лицензийг нь хүчингүй болгосон.
Улмаар мөн л “Аспайр майнинг”-ийн охин компани “Хургатай хайрхан” компани ШШГЕГ-ын харьяа Хорих 441-р ангитай хууль бусаар ашиглалтын гэрээ хийж, мөн “Пи Эс Эс Ти”-аар ухуулж байхад нь нутгийн иргэдтэйгээ хамтран тэмцсээр үйл ажиллагааг нь зогсоосон.
Харин өнөөдөр “Аспайр майнинг” ХХК Цэцэрлэг суман дахь Могойн голын нүүрсийг Эрдэнэт хүртэл зөөх төмөр зам, авто зам барихаар зэхэж байна. Гэвч энэ зам баригдлаа гээд Хөвсгөлийн ард иргэдэд ямар ч үр өгөөжөө өгөхгүй. Харин ч тав зургаан сумын нутаг дамнан онгон дагшин байгалийг тоос, шороонд хутгаж, Идэр, Тэс, Бүгсий, Сэлэнгэ мөрний ай савуудыг даган орших мал аж ахуйг үгүй хийж, амьтан ургамлыг сүйтгэх аюул нүүрлэх гэж байна. Тиймээс бид эсэргүүцэж байгаа юм.
.jpg)
- Сая Хөвсгөлд өрнөсөн жагсаалаар урлаг, соёлынхныг ч эсэргүүцсэн гэсэн үү?
“Аспайр майнинг” ХХК нүүрсээ зөөх авто зам барих зөвшөөрөл авахын тулд РашААнт, Тосонцэнгэл, Түнэл, Мөрөн, Бүрэнтогтох, Цагаан-Уул, Цэцэрлэг зэрэг сумдад очиж урлагийн тоглолт зохион байгуулж, хэлэлцүүлэг хийж улмаар иргэдийн зөвшөөрлийг авсан мэт хуурамч бичиг бүрдүүлэхээр ажиллаж байсныг нь бид иргэдтэйгээ нийлэн эсэргүүцсэн. Аль ч сум урлаг соёлынхныг ч хүлээж аваагүй.
- Энэ жагсаал цуглаан болохтой зэрэгцээд таныг “хатны хойд дүр” гэх мэт мэдээллүүд цацагдаж эхэлсэн байна л даа. Энэ талаар тайлбар өгөхгүй юу?
Энэ чинь намайг дарж авах гол зэвсэг нь. Намайг хамт олноо төлөөлөөд урд нь гарч дуугарсны төлөө элдвээр дарамталж, зохион байгуулалттай олон хүнээр доромжлуулан гутаах гэж оролдож байна. Өнгөрсөн жил эрүү болон зөрчлийн таван ч хэрэг миний нэр дээр үүсгэсэн. Мэдээж бидний тэмцэл зөв байсан учир буруутгаж чадаагүй. Харин энэ удаад төлөвлөсөн ажлыг нь нураасан учраас намайг хорлох гэсэн оролдлого нь юм байлгүй. Монголд хаан, хатад ТОДРУУЛДАГ мухар сүсгийн, эд мөнгөний бүлэглэлүүд зөндөө бий. Надтай надгүй тэр хатад нь Монголоор дүүрэн бий. АЛЬ ХЭДИЙН ТОДОРЦГООЧИХСОН. Өнөөдөр 21-р зуунд харамсмаар мунхралд идэгдээд, төөрөөд яваа Монголчууддаа харамсдаг. Чингис хаан бидэнд нялуун, шулуун халуун дайнаас л болгоомжлоорой гэж захисан байдаг байтал яг тэр дайнаар нь өөрсдөө бид амьдраад байгаа нь харамсалтай. Нялуун дайн гэдэг нь: мухар сүсэг оюуны хоосрол, шулуун дайн гэдэг нь: нам эвсэл талцан зөрчил болон бидний энэ байгаа нийгэм, халуун дайн нь өнгөтэй байвал, мөнгөтэй байвал, хүнээс илүү байвал, цол гуншин, алдар нэртэй байвал гээд өнгө мөнгөөр бүхнийг хэмжих энэ дорой ухамсар.
- Мэдээж Хөвсгөл нутгаа хамгаалахын төлөө гүйж байгаа учир Хөвсгөл нутгийн уугуул иргэн биз?
Би Хөвсгөл аймгийн Шинэ-Идэр сумын унаган хүүхэд. Бага наснаасаа хурга тугал хариулж, хонь ямаа, үхэр мал сааж, дүү нарынхаа дээл гутлыг оёж өссөн. Хотод амь амьдралын гараа маань ч ганц оёдлын машинаас эхэлсэн. Хүмүүсийн дээл хувцас оёж зардал мөнгөө олдог байсан. Одоо харин нутаг усныхаа төлөө гүйхээс өөр арга алга байна.
- Таныг монгол өв ухааны талаар судалгаа хийж, сургалт, лекц хийдэг гэж сонссон?
Би Монгол ухаан, өв соёлоо 10 гаруй жил судалж, сургалт лекцээ хийж, илүү дээдэлж, суралцаж, улмаар дэлхийн хамгийн сүүлийн үеийн шинэ шинжлэх ухаан болох сенергетикийн шинжлэх ухааныг шимтэн сонирхдог. Одоо цагт энэ шинжлэх ухаан руу дэлхийн бүхий л нэр хүндтэй эрдэмтэд орж, орчлон юмсын учир шалтгааныг хайж, бүтээл судалгаагаа хийж байна. Бүх шинжлэх ухаануудыг салгаж биш нэгтгэж судалдаг, ер нь юмсын цаад учир шалтгааныг судалдаг ухаан л даа. Энэ шинжлэх ухааныг судлаад үзэхээр, бидний өвгөдийн гүн ухаан л байгаа юм. Тиймээс л биднийг дэлхий маш их анхаарч байгаа. 5000 жилийн тэртээ байсан Ведийн шаштирт 21-р зуун буюу оюуны эриний ухааныг төв азийн цээжинд байгаа онигор нүдтэй хар үстэй, хөх толботой ард түмэн авч явна гэсэн байдаг. Гэтэл бид шарын, харын элдэв шашин мухар сүсгүүддээ идэгдэж уруудахад унтах идэх, самуурах гурав болчихсон, бусдын хийсэн хоолыг идэж, бусдын хийсэн хувцсыг өмсөж, хэрэлдэж, хэл амаа билүүдэж, найрлаж наадаж, зугаацахаас өөргүй өдөр хоногийг өнгөрөөж, газар нутгаа харийнханд зөөлгөөд, ухуулаад сууж байгаа нь үнэхээр харамсалтай санагддаг.
- Төрийн бус байгууллага хөдөө орон нутгаар явж ажиллахад зардал мөнгө их шаардагдах байх л даа. Энэ зардал мөнгөө яаж зохицуулдаг юм бол?
Манай Төрийн бус байгууллага гишүүнчлэлийн хураамж болох 20000 төгрөгийг сар бүр цуглуулж, энэ мөнгөөрөө л хөдөө, гадаа явж, тэмцэл хөдөлгөөнөө өрнүүлж байна даа. Онцгой тохиолдолд өөрсдийн боломжоороо мөнгө гарган, үйл ажиллагаандаа хандивлаж, үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Үүнийхээ хажуугаар би сум орон нутагтаа байнга ирж, өөрийнхөө чадах хэмжээнд бусдад дэм тус үзүүлэхийг хичээдэг. Сум, сургуулийн ойн баярын арга хэмжээнд хандив өгөх зэргээр. Хэдэн жилийн өмнө Түмэнбаярын Оюунчимэг “Зөөлөн” гээд хүнсний дэлгүүртэй эгч спорт цогцолбор барих гэж байхад нь таван сая төгрөг бэлэн өгч байлаа. Мөн гурван жилийн өмнө “Ноёд” буудлыг ажиллуудаг нутгийн дүү нарт нэг машинаа, мөн тодорхой хэмжээний мөнгө өгч туслаж л явлаа. Энэ бүхнийг өөрөөсөө л гаргана. Өөрөөр бусдыг хардаж, сэрдээд байгаа шиг бидэнд туслаад, санхүүжүүлээд байгаа хүн алга.
Би Германы шинэ технологийн аппарат, эрүүл мэнд гоо сайхны бүтээгдэхүүнийг Монгол болон Хятад, Солонгосын зах зээл дээр сурталчлан зардаг. Хөвсгөлдөө ч салбар хэрэглэгч нартай болсон. Үүнийхээ хүчээр л өдий зэрэгтэй болоод л байна. Далимдуулаад хэлэхэд, таныг 25-30 насаар залуужуулж, эрүүлжүүлдэг, нобелийн шагналт эсийн бүтээгдэхүүн, гоо сайхан эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүнийг хэрэглээд үзээрэй, бидэнтэй нэгдээрэй гэж уншигчиддаа уриалъя.
.JPG)
C.ЧИМЭГ
