Жүжигчин Стерлитта. "Халтар царайт" олон ангит киногоор Монголчууд Та бүхэн Венесуэл улсыг мэднэ . Бүр мэдэхгүй юм аа гэхэд ямар ч гэсэн тодорхой тѳсѳѳлѳлтэй гэж би ойлгосон. Киноны үйл явдал 1970-аад оны Венесуэл улс. Алдаа оноотой ч, аз жаргалтай, эрх чѳлѳѳтэй, тийм л улс орон байсан. Засгийн газрын болон, хувь хүмүүсийн хүрээнд ч Итали, Америк аль ч улс, аль ч үндэстэнтэй бүх талаар харилцсан, нээлттэй улс байсан. Ѳнѳѳдѳр байдал эргэсэн. Асуудал буруу сонголт, буруу сэтгэлтэй улс тѳрчид тѳрийн эрхэнд гарснаар улбаалсан.
Венесуэлд 1959 онд ардчилал анхлан бий болж, хоёр нам тѳрийн эрхийг барьж эхэлсэн. Энэ хоёр улс тѳрийн намын эвсэл нь авилгад идэгдсэн. Улс орон ядуурсан.
Хэвлэл мэдээлэл хяналтын тогтолцоогоо алдсан.
1988 онд Карлос Перес ерѳнхийлѳгч Венесуэл улсыг 1970 оны нѳхцѳлд аваачина гэж амлаж сонгогдсон. Харамсалтай нь Перес амлалтаа биелүүлээгүй. Улс орон хямарсан учир Каракас хотод эсэргүүцлийн жагсаал ихээр ѳрнѳсѳн. Энэ эсэргүүцлийн давалгааг нэгэн поп улс тѳрч овжиноор ашигласан. Хэний ч үл таних Уго Чавес ингэж танигдаж эхэлсэн. Танайд бас ийм улс тѳрчид бий байх. Тэр эсэргүүцлийн жагсаал, үймээн самууныг ашиглаж Засгийн эрхийг авах гэж оролдсон учир ял авч, шоронд хоригдсон. Шоронд хоригдсон нь түүний улс тѳрийн карьерт дэм болсон. Шоронгоос суллагдсаны дараа тэрбээр ерѳнхийлѳгчид нэр дэвшиж, улмаар ялалт байгуулсан. Уго Чавас Венесуэлийн тѳрийн толгойд гарснаар Венесуэл улс мѳхѳл руугаа гулссан. Тэр сонгогдохдоо Үндсэн хуулиа ѳѳрчлѳнѳ, нийгмийн салбарын хангамжийг нэмэгдүүлнэ гэж амласан.Харин түүндээ хүрч, шинэ ҮХ-ийг 1999 онд баталсан. Бас давуу , дэвшил гарсан. Тухайлбал, үндэсний цѳѳнх парламентад сонгогдох, эмэгтэй сайд томилогдох, африк болон үндэсний цѳѳнхийг ажилд томилох эрх нээгдсэн. Энэ үйл явц Уго Чавасын нэр алдрыг ѳндѳрт ѳргѳсѳн.Гэтэл ҮХ-ийн нэмэлт ѳѳрчлѳлтѳѳр далбаан дор ерѳнхийлѳгчийн эрх мэдлийг нэмж, авторитар дэглэм тогтох нѳхцѳлийг бүрдүүлж амжсан байсан. Тэрбээр Венесуэлийн газрын тосны үнэ ѳндѳр байсан тэр завшааныг ашиглаж нийгэм, улс тѳрийн бүлгийг бултаар нь мэдэлдээ оруулсан. Мѳнгѳ, амлалтаар сонгуульд ялж, атгандаа бусдыг оруулсан.
Хамгийн сонирхолтой нь, Венесуэлийн түүхийг шинээр бичиж хэлсэн. Боливар гэдэг Үндэсний баатрыг дуурайсан. Угсаатан Боливарыг гадна тѳрхѳѳрѳѳ ч дуурайсан. Венесуэлийн язгууртнууд түүхэндээ, голдуу л Ѳрнѳдѳѳс гаралтай хүмүүс байв. Уго Чавас бол хурлийз хүн. Тиймээс ѳнгѳц, харагдах дүр тѳрх дээрээ анхаарсан. Ѳѳрийн түүхийг шинээр зохиож бичсэн хүн. Тэр ард иргэдээс үнэнийг ч нууж байсан. Түүний нэг жишээ нь,
Уго Чавас хавдар туссанаа удаан хугацаагаар нууж байсан.
Сонгуульд дахиж орохдоо ч, ѳвчнѳѳ нуусан. Тэр ялалт байгуулсан ч, бие нь муудаж, нуух аргагүй хэмжээнд хүрсэн. Тэгээд нас барахынхаа ѳмнѳ ѳѳрийн залгамжлагчийг санал болгосон. Тэр хүн нь Николас Модура. Тэр ѳрсѳлдѳгчѳѳсѳѳ 1-хэн хувийн саналаар ялсан. Энэ сонгуулийн дүнг маргаантай байсан гэж үздэг. Энэ сонгууль, үүний үр
дүн нь ард түмнийг хоёр хуваасан байдлыг улам хурцатгасан. Модура Венесуэлийн эрх мэдлийг атгасан тэр цагаас манай улсад
хэвлэл мэдээллийн эрх чѳлѳѳ хумигдсан.
Ардчилал замхарсан.Гүйцэтгэх засаглал мэдэлгүй болсон. Ерѳнхийлѳгч шүүхийг атгандаа оруулсан. Ѳѳрийг нь буруутгасан шударга шүүгч Жоржа Марияг баривчилж, шоронд хорьсон. Хэвлэлийг дохиур болгосон. Чавасыг наймаалжтай зүйрлэж болно. Бүгдийг атгаж , ѳѳрийн мэдэлдээ оруулсан. Эсэргүүцсэн шүүгчдийг шоронд хорьж, илчилсэн телевизийн эрхийг нь цуцалсан.
Сѳрѳг хүчнээ нухчин дардаг талаараа Путинтай тѳстэй.
Газар, банк, газар тариалангийн бизнесийг булаасан. Ардчиллын ийм хуурамч дүр тѳрхтэй, дарангуйлагч Венесуэлийг залгисан.
Засгийн газар хээл хахуульд идэгдсэн. Сѳрѳг хүчин тэмцэж байсан ч, чадал нь мѳхѳсдсѳн. Мадураг эсэргүүцэгчдэд ганцхан зам үлдсэн. Тэр нь гадагшаа дүрвэх.
Хээл хахуульд идэгдсэн, тѳр засгийн эрхийг барьж буй тэр цѳѳнх эрх мэдлээ алдахыг үл хүссэн. Ѳнѳѳдрийн Венесуэл бол Та бүхний мэдэх Венесуэл биш. Венесуэлийг ѳнѳѳдѳр уй гашуу, ядуурлын цѳл гэж хэлж зүйрлэж болно.
Ард иргэд тѳрсѳн газар нутаг, гэр орон, ах дүүгээ орхин дүрвэж байна. Ѳдѳр бүр 2000 хүн Колумбын хилийг алхаж байна. Миний эх орон зовж шаналсан Сирийн дүрвэгсдийн араас орсон. Венесуэл даяар ѳлссѳн, зовсон, ядарсан, ѳвдсѳн хүмүүс.
Эрх баригчид эрх мэдлээ л хамгаалахыг санаархаж байна. Гадаад түшиг тулгуур нь Орос, Хятад. Ийм хамгийн муу сонголтыг Венесуэл хийж байна.
Ц.Энхбат
