Мѳнхѳѳ эмч Турк улсад монгол эмчийн мэдлэг чадварыг олон жил гайхуулж, Монгол орныхоо нэр хүндийг ѳндѳрт ѳргөж явна. Дотрын болон дурангийн эмч, молекулар биологи судлаач Мөнхѳѳ эмч маш хэрэгтэй мэдээлэл явуулсныг сийрүүлж буулгалаа. Анагаахын үг хэллэг чинь ѳвѳрмѳц юм. Лавласаар байж нэг юм сийрүүлснээ монголчууддаа хүргэе.
Хүмүүст тэр бүр мэдэхгүй нэг зүйл байна. Корона нь хүний биеэс ялгарах ялгадсанд маш удаан хуримтлагдаж үлддэг юм байна. Мэргэжлийн хэллэгээр fecal oral буюу ялгадас-ам гэсэн халдварын зам байдаг аж. Тэгэхээр хэрэв манайд корона орж ирвэл (түй түй) сүйд болж мэдэх нь. Учир нь, цаг агаар дулаарч, гэр хорооллын модон жорлон гэсэж, тэр хэрээр өвчин тархах магадлал ихсэж байгаа юм байна. Үүнээс маш сайн урьдчилан сэргийлэх хэрэгтэй гэдгийг сануулья. Гэр хороололд амьдарч, задгай жорлонд биеэ засаж буй иргэд заавал гараа угааж заншихгүй бол горьгүй нь. Гараа угаагаад зогсохгүй , цаасан алчуураар хуурай болтол нь сайн арчих хэрэгтэй. Хоолны газар ажиллуулж буй үйлчилгээний ажилчид ч ялгаагүй гараа байнга угаах, ариутгал хийх шаардлагатай. Үйлчлэгч гараа угаахгүй хоол аягалбал тэр аяган дээрх вирус хамгийн багадаа найман цаг амьдрах чадвартай юм байна. Ѳѳрѳѳр хэлбэл, бохир гараар хүрсэн бүх гадаргуу халдвар тараагч болно. Бас дуран оношлогоогоор халдвар тархах эрсдэлтэй гэж дурдлаа. Тиймээс олон улсад дурангийн холбоонууд яаралтай цус алдалт л биш бол корона намжтал дурангийн оношлогоо, хагалгаанд орох хэрэггүй гэж зөвлөснийг манайхан ч бас мѳрдлѳгѳ болгоход гэмгүй. Вирустай хүнийг эмчлэх үед эхлээд уушги салстыг эрүүлжүүлээд дараа нь шулуун гэдсийг бүрэн цэвэрлэх ёстой юм байна. Энэ эмчилгээ нь олон өдөр хоног шаардана. Монголд коронавирус тээвэрлэсэн гэх франц эр ѳнѳѳг хүртэл олон улсын график дээр эмчлэгдсэн гэж тэмдэглэгдээгүй бололтой байна. Зѳвхѳн гэр хорооллын задгай "ОО" гэлтгүй, олон нийтийн газар болон, гэр орныхоо боловсон "ОО"-д орсны дараа, суултуурыг бүрэн ариутгаж байж дараагийн хүн ашиглахыг зѳвлѳж байна. Учир нь ялгадсанд тэр муухай вирус 21 хоног амьдрах чадвартай аж. Мѳн урьдчилан сэргийлэх арга замаас гадна, Мѳнхѳѳ эмч ямар эм хэрэглэж болох, үгүй талаар товч мэдээлэл өглѳѳ. Америкт хлорокүин гээд Африкийн орнуудад түгээмэл малариа өвчинд уудаг эмийг өгөөд эхэлсэн. Европчууд ибупрофенээс татгалзсан. Парацитамолыг ууж эхэлсэн Европын холбоо дѳрвѳн төрлийн эмийг хэрэглээд эхэлсэн. Үйлчилгээ нь хэр байхыг цаг хугацаа харуулах байх. Харин ACEI ARB группийн даралтны эмүүдийг хэрэглэхийг хориглосон. Мѳн Көррикам гэх энэтхэг гаралтай, шар өнгийн халуун ногоог дэлхийн олон оронд элдэв хорт хавдар, үрэвсэл болон хөгшрөлтийн эсрэг хэрэглэдэг аж. Гэтэл энэ ногоо болон цагаан гааг коронагийн үед ашиглахыг хориглосон. Монгол ахан дүүс маань аарц чанахдаа цагаан гаа хийдэг. Түүнээсээ ч татгалзах хэрэгтэй болж байна, тодорхой хугацаанд. Уснаас ѳѳр ямар ч бодис эс рүү шууд нэвтэрч чаддаггүй. Вирус нь эсийн гадарга болон эсийн бөөмийн бүрхүүлд байдаг тусгай нүх сувгаар /receptor/ нэвтэрдэг байна . Харин дээр нэрлэсэн цагаан гаа болон Кѳррикам гэдэг хоёр тѳрлийн ургамал нь хүний судсанд байдаг антиотенсин гэдэг ресепторт холбогдож үйл ажиллагааг нь дэмждэг. Зүйрлэж хэлбэл, Трой хотын хаалгыг дотроос нь нээж, хотыг эзлүүлдэг шиг, коронавирус нэвтрэх үүд хаалгыг нээж өгдѳг гэв. Энэхүү мэдээллийг уншаад бүү айж эмээгээрэй. Ѳѳрсдийгээ ѳвчнѳѳс сэргийлэн хамгаалах аргаа л мэдэж авах нь илүү чухал юм.
Туркт бүх эмнэлгийн ажилтнуудыг амралт чөлөө авахыг хориглож, цаг наргүй ажиллаад эхэлсэн. Бүх тѳрлийн эмнэлгийн тасгуудыг коронагийн байлдааны бэлэн байдалд шилжүүлээд эхэлсэн гэж Истанбулийн дагуул Кожаэли хотын Дарижа Шинжилгээ Судалгааны эмнэлэгт 14 дэх жилдээ ажиллаж буй Мѳнхцэцэг эмч тодотголоо.
