Манай улсад банкны системийн өөрчлөлт үнэхээр аминд тулсан хэрэг болоод байна. Банкны бүлгийн ээлжит тархи угаалт. Гадны банк ярихаар Хятадын банк ярьж айлгана. Айхтар башир аргатай нөхдүүд шүү. Банкны тогтолцоог эрүүлжүүлнэ гэдэг бол зүгээр нэг шинэчлэл төдий зүйл биш, энэ бол хувьсгал хийхтэй адил маш том тэмцэл байх болно. Тэгж байж өөрчлөгдөж магадгүй юм. Тэдгээр эрх мэдэлтнүүд ямар ч засаг гарсан Монголын төрийг хүссэнээрээ хөдөлгөдөг нөхдүүд шүү дээ.
Банкны системийн бугшмал байдлаас үүдэж буй хор уршиг зөвхөн тэдэнд хүүлүүлсэн мөнгөөр хэмжигдэхгүй. Харин алдагдсан боломжийн өртгөөр хэмжигдэнэ. Хямд зээлээр тэтгэгдэн өсч томорч, хөл дээрээ босох байсан бизнесийн салбарууд, түүний дүнд бий болох баялаг, ажлын байр гэх мэт хамгийн том хохирол нь үндэстний алдагдсан боломж юм.
Банкны салбарт шинэчлэлийн салхи оруулахгүйгээр өндөр өсөлт, тогтвортой хөгжлийн талаар мөрөөдөлтгүй. Тиймээс шинэчлэл зайлшгүй хэрэгтэй. Яаж шинэчлэх вэ гэвэл, банкуудын мөнгө хүүлдэг системийг халах. Банкуудыг бага хүүтэй зээлээр эдийн засгаа тэтгэдэг тогтолцоо руу шилжүүлэх ёстой. Банкны шинэчлэлийг илүү өргөн хүрээнд томоор харахад тустай байж чадах загвар нь хоршоолсон банкны загвар юм.
Монголын банкуудын олон жил явж ирсэн мөнгө хүүлэгч-дээрэмчин тогтолцооны цаад шалтгааныг банкны өмчлөлтэй холбож үздэг. Манайд арилжааны 14 банк үйл ажиллагаа явуулдаг. Энэ банкууд бүгд цөөн хэдэн гэр бүлийн мэдэлд л байдаг. Монголд нийтийн өмчлөлтэй нэг ч банк байхгүй. Дээр нь тооны хувьд олон ч зах зээлд жинтэй нөлөө үзүүлж чадах нь гурав, дөрөвхөн л бий. Том тоглогчид хоорондоо өрсөлдөхөөс илүүтэй үгсэн хуйвалдаж ашиг сонирхлоо хадгалж үлдэхийг илүүд үзнэ. Энэ бол Монголд үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа банкуудын бодит үнэн төрх.
Р.ЭНХБОЛД
