.JPG)
10-р Богдын хойт дүрийг тодруулах нь чухал уу, ард түмний амьдрал чухал уу? Ийм нэгэн асуулт Монголын нийгэмд үүссэн. Монголын өнөөгийн эрх баригч, удирдагчид тулгамдсан асуудалд яаж ханддагийг бүгдээрээ харсан. Энэ асуултын хариу нэгэнт тодорхой болсон. Хувийн тоглолт, өчүүхэн амбиц дээр тулгуурлаж шийдвэрээ гаргадаг гэдгийг хэнээс ч лавлахгүйгээр мэдэж авцгаалаа. Засгийн газар, УИХ-ын зүгээс Далай ламыг урих нь зохимжгүй, цагаа олоогүй гэж хичнээн ч учирлаж ятгаад Ц.Элбэгдорж ерөнхийлөгч хүлээж аваагүй гэдэг нь одоо нэгэнт ил болжээ. Тэр яг л "нялх, эрх дураараа хүүхэд шиг аашилсан" гэж түүний эргэн тойрны хүрээлэл шивнэлдэж байна.
"Монгол бол бие даасан, хараат бус улс, Далай ламыг урих эсэхээ Хятад улсаар мэдүүлэхгүй гэж Ц.Элбэгдорж хэлээгүй ч, үйлдлээрээ харууллаа" гэж хятадын эсрэг байр суурийг баримталдаг гаднын ганц нэг хэвлэлд бичиж байлаа. Хариуд нь, Монгол бол АНУ биш гэдгийг Хятадын эрх баригчид зугуухан сануулж, эдийн засгийн багахан хавчилтыг Монголд, монголчуудад Далай ламын айлчлал эхэлсэн өдрөөс мэдрүүлсэн. Монголын удирдагчид Хятадын эдийн засгийн өчүүхэн шахалтад юу ч хэлж, юу ч хийж чадахгүй, "Арчаагүй " царайлж сууна. Ердөө л, "Монгол бол бие даасан улс, Хятадтай, Хятадгүй бид оршино, нүүрсээ түлээд, малаа нядалж идээд амь залгуулчихна ,Хятадаас зээл авбал хараат улс болчихно, зээл өгөх улс олон байна " гэхчилэнгээр хүмүүс, ард иргэдийн сэтгэл зүйгээр тоглосон, нөгөө л сонгуулийн маягтай суртал ухуулгаа тал бүрээр хийхээс өөрийг сэтгэсэнгүй. Ийм л юмыг хийж гаршжээ, Монголын төр.
Харин шаварт суусан шарын эзэн хүчтэй гэгчээр, эрх баригч болсон МАН-ын дарга, УИХ-ын дарга М.Энхболд, сангийн сайд Чойжилсүрэн, гадаад хэргийн сайд Ц.Мөнх-Оргил нар үүссэн нөхцөл байдлыг засахыг хичээж, Хятад улстай харилцаа холбоогоо сэргээхийг оролдож, түүний хажуугаар бадар барж гуйлга гуйхаар тал тал тийшээ одсон. Зарим нь ирсэн, зарим нь аян замдаа явж байх жишээтэй. Далай ламыг Монголдоо айлчлуулснаас улбаалж үүссэн Хятадын эдийн засгийн хоригийг даван туулахын тулд Энэтхэг улсад Монгол хандлаа гэхчилэн Энэтхэгийн өдөр тутмын Хинди сонинд ч өгүүлэл гарсан. Энэтхэгийн ерөнхий сайд Монголд туслахаар амласан 1 тэрбум ам.доллараа ч өгөх асуудлаа сайтар судлах шаардлагатай гэсэн шалтгаар хойш нь тавьж эхэлжээ. Бүтэл муутайхан хариуг сонсож эхэлжээ. Япончууд ч гэсэн тоглоомын дүрмээ харилцан тохирсон бол дүрмээрээ тоглож сур гэж сануулаад авсан. Хятад улсыг басаж болохгүй гэдгийг Монголын төр, засгаар эрх барьж тоглогчдод дэлхийн өнцөг булан бүрт сануулах ажил өрнөлөө. Яагаад гэвэл, Хятад улс 20 жилийн өмнөх сул Хятад биш, Монгол улс мөн л 20 жилийн тэртээх бие даасан Монгол улс биш болжээ. Монголын төр, түүнийг төлөөлж буй эрхмүүд шийдвэр гаргахаас өмнө, үүсэж болох үр дагаврыг сайтар тооцох шаардлагатай болсон гашуун сургамжийг амслаа. Нэг удирдагчийн буруу шийдвэр, нөхөж баршгүй гарз хохирол учруулж болдгийг нийгэм олноороо мэдэрч байна. Монголд хоёр хөршийн бодлого маш чухал гэдгийг төр барих эрхмүүдэд сануулахад илүүднэ, уул нь. Одоогоор хоёр улсын тэргүүн л Хятад улстай тэрсэлдэж эхлэв. Нэг нь Монголын Элбэгдорж, нөгөө нь Америкийн Трамп.
-Тайваны ерөнхий сайдтай утсаар ярихын тулд Хятадаас зөвшөөрөл авах шаардлага надад байхгүй гэж Д.Трамп мэдэгдсэн. Ард иргэд нь ч дэмжсэн. Трамп өнөөгийн Хятадын нэг улс, нэг систем бодлогыг ч зөвшөөрөхгүй гэдгээ телевизийн ярилцлаганд орохдоо онцолсон. Тэр бол АНУ-ын баримталж буй бодлогыг илэрхийлсэн. Энэ бол дэлхийд хөгжлөөрөө тэргүүлж буй АНУ-ын ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон хүний Хятадын эрх баригчдын шүүмжлэл, шаардлагад, АНУ-ын нэрийн өмнөөс хариулсан хариулт. Харин Ц.Элбэгдоржийн шийдвэр бол Монголын ард түмний дийлэнхийн эрх ашигт харшилсан, хувиа хичээсэн хариулт юм. Америк бол өөрийгөө авч явж, тэр тусмаа хамгаалж ч чадна.
Харин Монгол.. Монгол бол Америк биш, Ц.Элбэгдорж бол Трамп биш. Хөндий хөөсөн дээр биш, хатуу хөрсөн дээрээ амьдарцгаая.
Аналист Ц.ЭНХБАТ
