Албан тушаалтай болохоороо Монголд нутагладаг, албан тушаалаасаа хагацахаараа Америкдаа амьдардаг ийм нэгэн жишгийг тогтоосон цөөн гэр бүл, хүмүүс Монголд бий болоод уджээ. Тэдний маш тод томруун төлөөлөгчийн нэг бол УИХ-ын гишүүн, ЗГХЭГ-ын даргаар өнгөрсөн 4 жил ажилласан С.Баярцогт юм. Түүнийг гадаадын эдийн засагчдын алуурчдын гар хөл гэж нэрлэдэг. Оюутолгойн гэрээг Монгол улсын эрх ашигт хохиролтойгоор хийх ажлыг гардаж хийсэн гол хүний нэг бол С.Баярцогт гэдгийг эдийн засагчид нэг дуугаар хэлж ирсэн. Түүнийг 2008 оны сонгуулийн дараа байгуулагдсан стандарт бус Засгийн газарт сангийн сайдаар зүгээр ч нэг томилоогүй гэдэг нь түүний хийх алхам тутмаас харагддаг гэж хэлэх нэгэн бий.
Энэ бол түүний хөлжих эхлэл тавигдсан он цаг гэдгийг Олон улсын эрэн сурвалжлах сэтгүүлчдийн холбоо олж тогтоосон байдаг. Тэр сангийн сайд байх хугацаандаа гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг татах нэрээр маш олон хурал зөвлөгөөнд оролцсон баримтыг тус байгууллагын сэтгүүлчид онцолсон. Эдийн засгийн алуурчдын гар хөл болохоос өмнө, ядуу монголд туслах маш их хэмжээнийн тусламжийн мөнгөн урсгал түүний гараар дамжсан гэдгийг ч тэд олж тогтоосон. Тэр бол хагартлаа баяжсан. Нэг сая гаруй ам.долларын хадгаламжаа мартах хэмжээнд хүртлээ тэр хөрөнгөжсөн. Түүнийг хэргийг Монголд сөхсөн боловч, тэр дарж чадсан. Тэр хэвлэлийнхний амыг мөнгөөр "хааж", хууль хүчний байгууллагад ч эрх мэдлээрээ далайлган нөлөөлж чадсан.
Гэвч хэрэг бол хуучрахгүй гэдгийг шударга хуульчийн тэмцлийн үр дүн харуулах болов. Хуульч Туяацэцэг Швейцарийг зорьж, С.Баярцогтын асуудлаар шүүх хуралд оролцоод ирлээ. Тэр ямар ч байсан С.Баярцогтод эрүү үүсгэсэн гэдгийг хэлж байна. Швейцарь явахдаа, "цэнхэр үст" Цэрэнг орчуулагчаар хөлслөн авч явсан байна. Харин Цэрэн бол бичээд байгаа шигээ тэдний байгууллагад ямар нэгэн сонгуульгүй, хамааралгүй хүн юм байна. - Цэрэн манай байгууллагыг болон биднийг төлөөлөн ярих эрхгүй хүн. Бид зөвхөн л орчуулагчаар авч явсан гэдгээ тодотгоё. Харин "Цензургүй яриа"-нд намайг орно гэсэн зар тавьсан нь байж болохгүй зүйл. Надаас, манай байгууллагаас асуулгүйгээр ийм шийдвэр гаргахыг би дэмжихгүй гэж Байгаль орны төлөө хуульчдын байгууллагын хуульч Туяацэцэг хэллээ. Хуульч Туяацэцэг нь С.Баярцогтын асуудлаар хэрэг шалган мөрдөх ажиллагааны явцтай танилцаад ирсэн гэдгээ тодотголоо.
Баярцогт нь, Монголын хамгийн нөлөө бүхий MSC компанид Спирт бал бурмаар дамжуулан хувь эзэмшсэн байсан гэх мэдээлэл бий. Сэлэнэ аймгийн үржил шимтэй тариалангийн газар нутгийн дийлэнхийг эзэмшдэг, Оюутолгойн үйлчилгээний түшиц компанитай, NTB зэрэг компаниар дамжуулан АПУ-г эзэмшдэг Шунхлай компанид хөрөнгө оруулсан, Монголын хоолны хамгийн том сүлжээ болох Мodern nomads-ийн ард нуугддаг, Сrocuc-ийн эзэн гээд түүний тухай хэвлэлд бичдэг. Түүний ихэнх мөнгө нь Монголын гадна талд байрладагтай адил, түүний үнэ цэнтэй бүхэн хилийн чинадад байрладаг. Гэр бүл үр хүүхэд нь ч гадаадад суурин амьдардаг. Тэр Монголд амьдрахаас нэг л болгоомжилдог гэж хэлж байсан нь анхаарал татдаг. Тэр яагаад болгоомжлоод байсныг одоо ойлгож болох нь. Хуулийнхан нягтлах, шалгах ажлаа ч дахин сөхөх цаг иржээ. Солонгосын прокуроруудаас суралцвал яасан юм бэ. Ганц хуульч эмэгтэй, нэг төрийн бус байгууллага биш, Монголын хууль хяналтынхан хөдлөх цаг болжээ гэж санагдлаа. Шударга үнэн гэж байдаг бол түүнийг тогтооцгооё.
Аналист Ц.ЭНХБАТ
