Асуудал дэвшүүлсэн нийтлэл
.jpg)
Монголын эрдэмтэд хаана байж, юу хийх ёстой вэ? Харъяалал нь дэндүү буурсан биш үү? Шинжлэх Ухааны Академи хэмээх том байгууллага яагаад ийм сураг чимээгүй, эрдэмтэд нь тэрүүхэндээ "амьдарна" вэ? Тэднийг хэн дэмжиж, хэн хөхүүлэн урамшуулж, хэн шинэ нээлт хийхийг нь санхүүжүүлж, хэн түүнийг нь амьдралд хэрэгжүүлж байна вэ? Монголын эрдэмтдийн ямар бүтээл өнөөдөр дэлхийн дансанд бүртгэгдэж, технологийн ямар дэвшилтэт шийдэл, эдийн засгийн ямар үр өгөөж авчрав гээд л асуух тодруулах зүйл ар араасаа дагасаар. Ганц нэг хүн байгааг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ нөгөө л Ренчин, Дамдинсүрэн нарын эрдэмтэй, зангарагтай эрдэмтдээр дүүрэн байсан академи хаагуурхан явна вэ? Энэ асуултыг хэнээс асуух ёстой вэ?
Гантөмөр-салбарын сайд нь боловч үнэндээ багадна. Сайханбилэг академитай манатай байгаа. Хамгийн зав чөлөөтэй, энэ бүхнийг бодох ёстой хүн нь Монгол улсын ерөнхийлөгч Элбэгдорж Та юм биш үү. Хүний эрдэмтэд нээлт хийгээд байхад, манайхан яагаад чадахгүй байна аа, ерөнхийлөгч өө?
Та анхаарахгүй байна уу, таны анхааралд монголын шинжлэх ухаан өртөхгүй байна уу? АСЕМ-ийг үгүйсгэх, барьцах сэтгэл алга. Та өөрийн биеэр анхаарч байна. Хөрөнгө хүч дайчилж харагдана. Өөрөө зүтгэж байна. Засгийн газрыг шахаж байна. Хувийн хэвшлийг дайчилж үзэгдэнэ. Хийж л таараа, монголчууд. Ухрах газар байхгүй. Ач холбогдлыг нь ойлгосон, монголчууд. Аялал жуулчлалд үр өгөөжтэй гэдгийг үгүйсгэхгүй. Өв соёлоо, уламжлалаа сурталчлан дэлгэрүүлнэ гэдэгт итгэж байна. Гэхдээ яагаад бид хоцроод байна аа. Өнгөрсөн борооны хойноос цув нөмөрнө гэж хэлэхгүй. Ухаангүй хаанд, урагшгүй албат гэдэг болоод байна уу? Аль нь вэ?
Холоос биш, ойроос жишээ авъя. Яг адилхан Өвөрмонголын хөгжил их урагшилжээ. Бидний яриад байдаг хаалттай гэдэг Төвд гэхэд л жилдээ дунджаар 15 сая гадаад дотоодын жуулчин авдаг болсон байхад нээлттэй Монгол нэг саяыг авдаг болохын төлөө л ярьсаар. Таны яриад байгааг тэд хэдийнээ хийжээ. Аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхийн тулд эрдэмтдээ тэд бодитойгоор дэмжжээ. Бизнесээ ч бас судалгаа чиглэл, алсын хараатай хөгжүүлжээ.
Харин монголын эрдэмтдийг төрөөс яаж дэмжив ээ? Хамааралтай бизнес орчинг хэрхэн бий болгов оо? Өвөрмонгол гэхэд л айргаа сурталчилж байна. Эрдэмтэд нь айргаа хуурайгаар нь хадгалах технологи нэвтрүүлсэн байна. Шингэлээд л уухад бэлэн болсон. Айргийг мөн хазаж идэх хэлбэрээр нь боловсруулсан байна. Энэ нь хавтгай бохь шигээр үйлдвэрлэж, худалдаанд хэдийнээ гаргасан байна. Энэ бол бидэнтэй адил соёл, ахуйтай Монгол ахан дүүсийн шинэ нээлт юм. Түүнийгээ амьдралд нэвтрүүлсэн. Бид хоосон ярьсаар бас л хоцорчээ. Тэд биднээс өрсжээ. Өөр бусад юугаараа бас хоцорч байгаа бол гэж бодохоос урам хугарч байна. Эрдэмтэд таны мэдэлд байдаг бол тэднийг "ташуурд", таны мэдэлд байдаггүй бол ивээлдээ авах цаг болсон юм биш үү? Шинжлэх ухаан хөгжиж байж улс орон хөгжих бус уу?
Нийтлэлч Ц.ЭНХБАТ
