Дархан хоттой нас чацуу нэр цуутай хүмүүс, том үйл явдлууд ч байгаа. Харин өөр хоёр онцлог тохиолдол бий. Энэ түүхийг би өөрийнхөө сонирхлоор хайж судалж байж олсон. Тийм учраас үүнийгээ хүмүүст хурдан дэлгэх гэж хүссэн юм. Энэ анх удаа болж байгаа яриа.
Эхнийх нь... Дархан хот Битлз хамтлагтай чацуу. Мянга есөн зуун жаран нэгэн оны арван сарын 17-нд Бурхантын зэлүүд хөндийд шинэ хотын суурийг тавьж байх намрын яг тэр өдөр алс тэртээх Английн Ливэрпүүл хотын дөрвөн хөвүүний үүсгэсэн “Битлз” хамтлаг Девид Льюис театрт анхны концертоо тоглосон. Энэ концертонд Битлзийн дуу хөгжмийн шүтэн бишрэгчид нь ирцгээсэн. Ердөө л жаран хүн. Гэвч хожмоо тэрбумаар тоологддог болсон тэднийг “Битломан” гэж нэрлэдэг болсон шүү дээ. Монголд Битлзийн дуунуудыг Улаанбаатарын дөчин мянгатынхан түрүүлж сонссон гэдэг. Дарханд арай эрт сонссон. Учир нь Дарханаас олон залуус Европ явж Польш, Герман, Унгар, Чех, Болгарт сурч ирцгээсэн.Тэд Битлзийн пянзыг хил дээр хугалуулж хураалгасан ч гэсэн яаж ийгээд нууж оруулж ирдэг байсныг нь миний үеийнхэн гэрчлэнэ.
Хоёр дахь нь Дархан хоттой твист бүжиг бас үе чацуутан. Америкийн дуучин Чабби Чекер твист бүжгийн тухай “The Twist” дууг анх дуулсан. Дуучин 1961 оны 10 сард дахин “Let’s Twist Again” нэртэй дууг дуулсан нь твист бүжиг дэлхий даяар түгэх шуургыг хөөрөгдсөн гэж үздэг.
“Өнгөрсөн зун бид яаж бүжиглэлээ,
Яг тэрэн шигээ твист хийцгээе...” гэсэн үгтэй энэ дууны аянд дэлхий чигээрээ твист бүжиглэсэн. Английн хатан хааны гэр бүлийнхэн хүртэл твист хийсэн. Бас нэг сонирхолтой нь 1961 оны 10 сарын 17-нд болсон нэгэн үдэшлэг дээр Америкийн тэргүүн хатагтай Жаклин Кенниди твист татсан... Дарханы уугуул санаж байгаа. Жараад онд хуучин Дарханы Орос клубийн ард ах нарын байгуулсан бүжгийн талбай дээр хагас бүтэн сайны орой болгон бүжиг болно.Банзан шалтай тэр хөөрхөн талбайг Орос Монголгүй л адилхан “Площадка” гэнэ. Хосоороо бүжиглэдэг бүжиг ихэнхдээ хийж байснаа гэнэтхэн хурдан ая явна. Орчин үеийн бүжиг гэж бараг гараагүй байсан үе. Хүмүүс нэг их гарч ирж бүжиглэхгүй. Тэгтэл хоёр гуравхан залуу гарч ирнэ дээ. Твист бүжиглэнэ. Бусад нь тэр бүжгийг мэдэхгүй болохоороо бүгдээрээ тэдэн рүү ойртож очоод шаваад тойрчихно. Хөдөлгөөнийг нь харж сониучирхаж байгаа нь тэр. Гэнэт цагдаа хүрч ирээд нөгөө бүжгийг чинь болиулна. Тэр үед твист бүжиглэх хориотой. Тийм л цаг байлаа. Тэр анх бүжиглэж байсан нөхдүүд чинь нөгөө Европ явж ирцгээсэн улс. Хорих тусам твист Дарханд улам хурдан дэлгэрсэн. Сүүлд далаад оноос нөгөө жаахан “Площадка” чинь оволзтол твист хийдэг болсон. Дархан хот домогт “Битлз” хамтлаг, твист бүжигтэй үе чацуугийн түүх ийм л учиртай...
ДАРХАН ХОТООС : Ө. РАГЧААСҮРЭН
