Ингэж гадны судлаачид хэлж байхыг олон удаа сонссон. Ийм учраас хөгждөггүй гэнэ. Саяхан япон судлаач Аяако энэ тухай нийтлэл бичсэн харагдсан. Маш итгэлгүй, найдваргүй гэж тэр монголчуудыг хэлсэн. Бодох л үг. Бусдын эрхийг хамгаалбал, өөрийн эрхийг хамгаална гэдэг ойлголт Монголд байхгүй гэж болно. Амиа хичээсэн, бэртэгчин зан чанартай. Өөрөө л болж байвал, бусад нь хамаагүй гэх үзэл давамгайлсан. Өнөөдөр ч энэ байдал ажиглагдсаар.
Нэгэн энгийн жишээг татья: Оросын зах дээрх наймаачин вьетнамчууд, монголчуудын ялгааг санацгаая. Нэг монгол наймаачинг Оросууд дээрэмдэхэд, бусад монголчууд нь "Намайг дээрэмдээгүй юм чинь" гээд дуугүй өнгөрдөг. Маргааш нь, түүний ээлж ирэхэд ч бусад нь мөн л таг. Ингээд бүгдээр дээрэмдүүлдэг гэнэ. Тэгвэл, нэг вьетнам наймаачныг дээрэмдэхэд, зах дээр байгаа нийт вьетнамчууд өмгөөлөн босдог гэнэ. Тиймээс вьетнамчуудыг оролдохоо больсон гэж үзсэн харсан хүмүүс ярьдагсан. Та ч мөн дуулсан байх. Ийм л аймхай, бэртэгчин зан чанар Монголын хөгжилд саад болж байгаа юм байна.
Н.Алтанхуяг хэн ч байж болно. Алдсан байхыг үгүйсгэхгүй. Тэр харин "бэртэгчин " зан чанаргүй бололтой. Ямар ч гэсэн Л.Гансүхийгээ өмгөөлж, "Түүний оронд намайг бариад хорь л доо. Түүнд чинь би үүрэг өгсөн" гэж дуугарч байх вэ. Өнөөдөр, тэр өөрийнхөө, ойр тойрныхны тухай биш, нийгмийн маргаашийн тухай эр зориг гаргалаа. Тэр монголчууд бүгдээрээ аймхай, хулчгар, амиа бодогч, бэртэгчин болчихоогүй гэдгийг баталлаа.
Саяхан жүжигчин Д.Сосорбарам зоригтой дуугарсан. Гэхдээ тэр нэр дурдаж чадаагүй. Хаяггүй баахан зүйл ярьсан. Женко бас "үүцээ задална" гээд айлгаад байгаа. Хэдэн нэр нэрлэсэн. Цаана нь их зүйл бий гэсэн. Ийм нэгэн давлагаа АН-ын зүгээс үүслээ.
Ц.БАТТУЯА
